با مقایسه خود با دیگران شاد بمانید! (بخش اول)

هنرمند کسی است که از داشته های خود لذت می برد.
 

چکیده: شادی و نشاط، گمشده ی این روزهای بیشتر ماست و همه ما به هر دری می زنیم تا اندکی شادی را به قلب و دل خود وارد کنیم. شاد زیستن هنری است که برای دستیابی به آن نیاز به آموختن مهارت هایی داریم. در این مقاله به یکی از کاربردی ترین راهکارهای شادکامی می پردازیم.  

تعداد کلمات 858 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

احتمالاً شما نیز از مضرات و مشکلات مقایسه زندگی خود با زندگی دیگران زیاد شنیده باشید. مثلاً روانشناسان همیشه می گویند که فرزندان خود را با فرزندان دیکران مقایسه نکنید،؛ چرا که نه تنها این مقایسه کردن ها فایده ای ندارد، بلکه اعتماد به نفس فرزندتان را نیز کاهش داده و عزت نفسشان را مخدوش می سازند. یا اینکه همه ما شنیده ایم که نباید همسرخود را با مردان و یا زنان دیگر مقایسه کنیم و .... اما مقایسه ای که در این مقاله قرار است به آن بپردازیم مقایسه ای شفا بخش بوده که شادی و شادکامی را به همراه خواهد داشت. این مقایسه شفابخش و مفید، در برخی منابع با نام مقایسه نزولی شناخته می شود.
 

مقایسه نزولی یعنی نگاه کردن به زیر دست و مقایسه زندگی خود با زندگی آنان. این مقایسه اگر در امور مادی باشد، تأثیرات بسیار خوبی بر زندگی افراد و بر روان آن ها خواهد گذاشت. مقایسه نزولی، یکی از عوامل شادکامی و رضامندی است؛ به همین جهت یکی از توصیه های دین اسلام به پیروان خود استفاده از مقایسه نزولی است[1].  ابوذر نقل می کند که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم مرا به هفت چیز سفارش کرد: اینکه نگاه کنم به کسی که پایین تر از من است و ننگرم به کسی که بالاتر از من است....[2]
البته این نکته را باید مد نظر قرار داد که در مسائل معنوی قضیه کاملاً برعکس بوده و نباید با نگاه گردن به افرادی که آنگونه که شایسته است در مسیر بندگی نیستند، دچار عجب و غرور شده و به داشته های خود قانع گردیم، بلکه در مسائل معنوی باید همیشه خود را با افراد بهتر و شایسته تر از خود مقایسه نموده و در جهت اصلاح خود تلاش نماییم.
 و نکته دیگر اینکه مقایسه نزولی نه تنها در امور مالی بلکه در مورد تمام مسائل مادی مانند زیبایی، قدرت بدنی و ، کاربرد دارد. مثلاً مقایسه زیبایی ها و شایستگی های همسر خود با دیگر زنان یا مردان می تواند نگاه فرد را به همسر خود کاملاً تحت تأثیر قرار دهد. تحقیقات نشان داده اند که اگر کسی قبل از داوری و ارزیابی کسی، فرد یا افراد جذاب تر و زیباتری را دیده باشد، فرد مورد نظر با جذابیت و زیبایی کمتری ارزیابی می شود[3].

ممکن است برخی بگویند مقایسه وضع زندگی خود با زندگی و شرایط دیگران چه دردی را از من دوا می کند؟ چه مشکلی از مشکلات مرا حل می نماید؟ این اشکال پس از این مطرح می شود که گمان می کنیم منظور دین از مقایسه زندگی خود با دیگران، توجه به نداشته های آن هاست و این در حالی است که دین می خواهد نکات مثبت زندگی را به ما گوشزد نموده و به جای زندگی در توهمات، با واقعیت و داشته های خود زندگی کنیم.
پیامبر خوبی ها صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: "به کسی که پایین تر از شماست بنگرید و به کسی که بالاتر از شماست نگاه نکنید، که این کار برای اینکه نعمت های خدا را ناچیز نشمرید بهتر است[4]".
وقتی خود را با افرادی مقایسه کنیم که از لحاظ مادی از ما بالاترند، نتیجه اش می شود کوچک شمردن نعمت های الهی. آنچه مسلم است هنر آن نیست که حسرت نداشته های خود را خورده و با افسردگی و ناراحتی روزگار بگذرانیم، بلکه هنرمند واقعی کسی است که حتی با کوچکترین امکانات، روحیه ای شاد و بانشاط داشته باشد و این روحیه از طریق مقایسه نزولی در امور مادی، دست یافتنی خواهد بود.
مقایسه نزولی کارکردهای فراوان دیگری نیز دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:

سپاس­گزاری وقتی اتفاق می افتد که انسان نسبت به نعمت هایی که به او داده شده آگاهی داشته باشد. یکی از روش ها و شیوه های آگاهی از نعمت ها، مقایسه نزولی است. در حقیقت انسان با نگاه کردن به افرادی که از لحاظ مادی از او پایین تر هستند، متذکر نعمت هایی می شود که خدای تعالی به او ارزانی داشته. امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرمایند: "به کسانی که بر آن ها برتری داده شده ای نگاه کن که این از دروازه های شکر است[5]".
یکی از علت هایی که بیشتر ما به جای شکر گزاری و شاد بودن، نق نق کرده و احساس بدبختی می کنیم، نشناختن و عدم آگاهی نسبت به نعمت هایی است که غرق در آنهاییم و مقایسه نزولی یعنی درک این نعمت ها، سپاس گزاری و در نتیجه داشتن روحیه ای قوی تر و زندگی ای شادتر.
 
ادامه دارد...